Słownik Finansowy

Świadome zarządzanie finansami, w tym decyzja o kredycie, wymaga od nas zapoznania się z  wieloma, być może dotąd nieznanymi, pojęciami branżowymi. Znajomość słownictwa może nam jednak znacznie pomóc w zrozumieniu funkcjonowania rynku finansowego, a docelowo mądrzej zarządzać swoimi finansami. W związku z tym, chciałabym przedstawić kilka podstawowych zagadnień związanych z rynkiem finansowym.

Całkowity koszt kredytu – to wszystkie koszty związane z kredytem, zsumowane w jednej liczbie. W ramach całkowitego kosztu kredytu uwzględniamy takie należności, jak: oprocentowanie, prowizje, ubezpieczenia, koszty prowadzenia rachunku i wiele innych.

Depozyt – są to środki pieniężne, które lokujemy w banku na czas określony lub nieokreślony. Te na czas określony to zwykle lokaty bankowe. Jeśli zerwiemy lokatę przed zadeklarowanym czasem, stracimy odsetki. Natomiast depozyt ulokowany na czas nieokreślony to zwykle środki, które wpłacamy na konto oszczędnościowe i w każdym momencie możemy je wypłacić bez utraty odsetek.

Formularz Informacyjny – jest to dokument, który otrzymujemy z banku przed wzięciem kredytu hipotecznego. FI zawiera wszystkie informacje dotyczące kosztów kredytu. Jest to dokument, dzięki któremu możemy rzetelnie porównywać oferty różnych banków.

Karta debetowa – to karta wydawana do zwykłego rachunku rozliczeniowego. Możesz nią płacić w sklepie i wybierać pieniądze z bankomatu. Z kartą debetową możesz wydawać tylko tyle, ile masz na koncie – nie więcej.

Karta kredytowa – jest rodzajem karty płatniczej z indywidualnym numerem rachunku. Płacąc tą kartą, korzystamy z przyznanego nam przez bank limitu kredytowego. Oznacza to, że płacąc kartą kredytową, zadłużamy się. Karta kredytowa ma jednak tzw. okres bezodsetkowy, który zwykle wynosi 30 dni. Oznacza to, że jeśli do 30 dni spłacimy wykorzystany limit, nie zapłacimy żadnych odsetek.

Księga wieczysta – to jawny dokument, pozwalający ustalić stan prawny nieruchomości. Księga składa się z okładki oraz czterech działów, w których zawarte muszą być wszystkie dane określające stan prawny nieruchomości – m.in.: rodzaj nieruchomości, metraż, właścicieli, informacje o obciążeniach – w tym hipotecznych, służebnościach i wiele innych.

Limit na koncie debetowym (debet) – działa na podobnej zasadzie jak karta kredytowa, jednak jest przyznawany do naszego podstawowego rachunku oszczędnościowo–rozliczeniowego jako dodatkowe środki finansowe do wykorzystania. Aby z niego skorzystać, nie możemy posiadać już jakichkolwiek środków na koncie – inaczej w pierwszej kolejności wykorzystywane będą pieniądze, które mamy zdeponowane.

LTV – to wyrażony w procentach współczynnik „Loan to value”, czyli stosunek wysokości kredytu hipotecznego do wartości nieruchomości, na którą kredyt jest brany.

Marża – stały element oprocentowania kredytu. Oznacza to, że jeśli podpiszemy umowę kredytową i będziemy wywiązywać się z obowiązków w niej zawartych, to marża kredytu nie może ulec zmianie. Jest to jeden z głównych elementów, na który powinniśmy zwrócić uwagę, ponieważ stanowi najwyższą kwotę w całkowitym koszcie kredytu.

Oprocentowanie – to wyrażona w procentach wartość, na którą składa się marża oraz stopa procentowa. W wielu darmowych porównywarkach internetowych oprocentowanie jest błędnie wskazywane jako jedyny element decydujący o tym, która oferta jest najlepsza, podczas gdy wpływ na jakość oferty ma jeszcze wiele innych czynników.

Oprocentowanie stałe – to oprocentowanie, które nie ulega zmianie przy wzroście stopy WIBOR. Eliminujemy w ten sposób ryzyko związane ze zwiększeniem się rat w przypadku wzrostu WIBOR. Musimy jednak pamiętać, że wybierając oprocentowanie stałe, na starcie będzie ono zwykle wyższe niż oprocentowanie zmienne. Dodatkowo wybór oprocentowania stałego wiąże się z tzw. „zamrożeniem WIBORu” przez bank na okres 5 lat. Po 5 latach mamy możliwość przejścia na oprocentowanie zmienne lub ponownego wybrania oprocentowania stałego – ale po zaktualizowanej przez bank propozycji.

Oprocentowanie zmienne – to oprocentowanie, które opiera się na wysokości stopy procentowej WIBOR. Banki zwykle stosują WIBOR 3-miesięczny – w niektórych przypadkach 6-miesięczny, co oznacza, że rata kredytu hipotecznego będzie zmieniać się odpowiednio co 3 lub 6 miesięcy.

Operat szacunkowy – inaczej wycena nieruchomości. Operat jest opinią Rzeczoznawcy Majątkowego, określającą wartość nieruchomości. Jest on określany na podstawie cen transakcyjnych dla podobnych nieruchomości.

Prowizja za uruchomienie kredytu – to jednorazowa opłata pobierana przez bank za uruchomienie kredytu.

Rata równa – oznacza, że co miesiąc oddajemy tyle samo pieniędzy do banku (pomijając zmiany WIBORu). Jednakże warto wiedzieć, że na początku oddajemy więcej odsetek, a mniej kapitału, i dopiero z czasem te proporcje się zmieniają.

Rata malejąca – polega na tym, że na początku płacimy wyższe raty, a z czasem coraz mniejsze. Przy czym – kapitał spłaca się cały czas w takiej samej wysokości, elementem malejącym są odsetki. Z matematycznego punktu widzenia, jeśli wybierzemy raty malejące, oddamy do banku mniej pieniędzy – ale za to będziemy mieli na początku wyższą ratę, a co za tym idzie – niższą zdolność kredytową. Więcej o ratach równych i malejących przeczytasz tutaj.

ROR – czyli: rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy. Jest to nasze konto osobiste, do którego możemy, ale nie musimy posiadać kartę kredytową.

RRSO – to rzeczywista roczna stopa procentowa. W skład RRSO wchodzi oprocentowanie i wszystkie inne koszty związane z zaciąganym kredytem, takie, jak: ubezpieczenia, koszt prowadzenia rachunku, prowizje i inne.

Stopa procentowa – jest to procent, z którym banki pożyczają pieniądze na rynku między bankom. Na stopę procentową nie mamy wpływu. Jest to wskaźnik ustalany przez Radę Polityki Pieniężnej i jest on ruchomy. Na przestrzeni ostatnich lat zmiany w wysokości stopy procentowej nie były dynamiczne. Niemniej jednak należy brać pod uwagę, że wartość ta może wzrosnąć, co oznacza, że rata naszego kredytu również wzrośnie – o tym, co zrobić, gdy tak się stanie, przeczytasz tutaj. Może też wydarzyć się tak, że wartość ta spadnie – wówczas nasza rata również się zmniejszy.

Ubezpieczający – osoba zawierająca ubezpieczenie i opłacająca składki.

Ubezpieczony – osoba, której życie, zdrowie lub majątek jest przedmiotem ubezpieczenia. Ona, lub osoby przez nią wskazane, otrzymują świadczenie w przypadku zdarzenia ubezpieczeniowego.

Ubezpieczenie na życie – to ubezpieczenie oferowane do większości kredytów hipotecznych. Najczęściej obowiązkowe w przypadku, gdy kredyt bierze jeden kredytobiorca, lub gdy tylko jeden kredytobiorca otrzymuje wynagrodzenie. Jak sama nazwa wskazuje, ubezpieczenie na życie ubezpiecza nasze życie. W przypadku posiadania kredytu hipotecznego działa tak, że w momencie, gdy dochodzi do śmierci ubezpieczonego, Towarzystwo Ubezpieczeniowe spłaca kredyt, a nieruchomość jest dziedziczona.

Ubezpieczenie od utraty pracy – ubezpieczenie, które działa wtedy, gdy utracimy pracę nie z własnej winy lub jesteśmy czasowo niezdolni do jej wykonywania – np. na skutek wypadku. Jeśli zawieramy takie ubezpieczenie przy kredycie, to ważnym elementem jest zapoznanie się z ogólnymi warunkami polisy, w których zawiera się wskazanie tego, kiedy ubezpieczenie nam się należy, a kiedy nie.

Ubezpieczenie niskiego wkładu własnego – obowiązkowe ubezpieczenie w przypadku, kiedy wskaźnik LTV przekracza 80%. Koszt różni się w zależności od oferty banku.

Ubezpieczenie do czasu wpisu do hipoteki – ubezpieczenie, którego celem jest rekompensacja ryzyka, które banki ponoszą w przypadku braku wpisania nieruchomości do księgi wieczystej. Z racji tego, że dla banku okres oczekiwania na wpis do KW wiąże się z większym ryzykiem, ten podnosi marżę kredytu.

Ubezpieczenie nieruchomości – to podstawowe ubezpieczenie domu lub mieszkania. W jego skład wchodzi ubezpieczenie murów oraz pozostałych stałych elementów od ognia i innych zdarzeń losowych. Warto wiedzieć, że każdy bank wymaga, aby takie ubezpieczenie było zakupione, ale nie każdy domaga się, aby było to ubezpieczenie wykupione w tym konkretnym banku. Takie ubezpieczenie można rozszerzyć o dodatkowe ryzyka, jak np. kradzież, włamanie itp.

Więcej na temat ubezpieczeń przeczytasz tutaj.

WIBOR – stopa procentowa dla złotówki. Odpowiednikiem dla innych walut jest LIBOR, dla euro – EURIBOR.

Wkład własny – to wyrażona w procentach wartość stosunku wysokości środków własnych do wartości nieruchomości. Więcej na temat wkładu własnego przeczytasz tutaj.